“Teknoloji bölümünden birkaç bayan sayın.” desek aklınıza hangi isimler gelir? Ya da aklınıza kimse gelir mi? Mark Zuckerbeg, Elon Musk, Jack Dorsey üzere isimlerle neredeyse her gün karşılaşmamıza karşın teknoloji bölümündeki bayan önderleri pek tanımıyor.
Aslında şirketlerde ve kuruluşlarda cinsiyet çeşitliliğini artırma uğraşları onlarca yıldır devam ediyor fakat teknoloji bölümünde çalışan bayan önderlerin kesimdeki yüzdesi hâlâ üzerine çalışılmasını gerektirecek kadar az ne yazık ki. Öte yandan hem dünyada hem de Türkiye’de teknolojiye taraf veren çok başarılı bayan önderler var. Gelin dünya genelinde ve ülkemizde faaliyet gösteren, geleceğin bayan girişimcilerine ilham olacak bayan önderlere göz atalım.
“Çocuk da yaparım kariyer de”: Susan Wojcicki
Susan Wojcicki, 2014’ün Şubat ayından beri YouTube’un CEO’su. 2006 yılında YouTube’un Google tarafından 1,65 milyar dolara satın alınmasında rol oynayan isimlerden biri olan Susan Wojcicki, tam bir “çocuk da yaparım meslek de” örneği. Çünkü kendisinin beş çocuğu var. Wojcicki, ikinci çocuğu doğduğunda birçok iş arkadaşı işi bırakacağını düşünmüş lakin tersine Susan meslek basamaklarını emin adımlarla tırmanmaya devam etmiş.
Bir COO’dan daha fazlası: Facebook COO’su Sheryl Sandberg
2008’den beri Facebook’un COO’su olan Sheryl Sandberg, Facebook’un gelirini artırma konusunda büyük bir kıymete sahip. Ayrıyeten pozisyonunu teknoloji dalındaki cinsiyet çeşitliliği farkındalığını artırmak için çok yararlı halde kullanıyor. Facebook’ta çalışmaya başlamadan evvel Sheryl Sandberg Google’da altı yıl boyunca genel lider yardımcısıydı. Apple ve Yahoo!’da da yönetici konumlarında çalışmış bir isim olan Sandberg, vaktinde Facebook’ta misyona başladığında o vakte dek şirketin idare şurasına seçilen birinci bayandı.
Uzay yolculuğunun yanı sıra eşitsizlikten uzak bir iş ortamında lider olmak isteyen SpaceX COO’su Gwyne Shotwell
Elon Musk’ın şirketi SpaceX’in operasyon yöneticisi olan Gwyne Shotwell, 2020’de Forbes’un dünya genelinde en tesirli bayanlar listesinde 49. sıraya yerleşmiş bir isim. Shotwell’in vazifesi, şirketteki günlük operasyonların takibini yapmak ve şirketin büyümesiyle ilgilenmek. Şirketin operasyon yöneticisi olmasının yanı sıra şirketin çeşitlilik gayretinin da sözcüsü diyebiliriz. Yaptığı bir açıklamada “Uzay seyahati konusunda dünya başkanıyız. Neden önyargı ve eşitsizlikten uzak bir iş ortamı yaratma konusunda da önder olmayalım ki?” tabirlerini kullanmıştı.
Alphabet ve Google’ın Mali İşler Müdürü Ruth Porat
2015’ten beri Google’ın ana şirketi Alphabet ve Google’ın mali işler müdürlüğünü yapan Ruth Porat, 2010-2015 yılları ortasında yatırım bankası Morgan Stanley’de başkan yardımcılığı yapmıştı. Tıpkı SpaceX COO’su Gwyne Shotwell üzere Ruth Porat da 2020’de Forbes’un en etkili bayanlar listesinde kendine yer buldu. Porat bu değerli listede 16. sıradaydı. Porat, Google’daki misyonunun yanı sıra pandemi sürecinin ardından ABD’de ziyan gören şirketlerin iktisada yeniden kazandırılması eforlarına yardımcı oluyor.
Ülkemizde hizmet sektörünün dinamiklerini değiştiren Armut’un kurucusu Başak Taşpınar Değim
Çeşitli hususlarda hizmet sunan armut.com’un kurucusu olan Başak Taşpınar Değim, 2000 yılında Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği kısmından mezun oldu. Boğaziçi yıllarının akabinde Koç Üniversitesi ve ABD’de yüksek lisans yapan Başak Taşpınar Değim, Revlon ve Nielsen şirketlerinde yöneticilik yaptı. 2010’da Türkiye’ye döndü. Kaliteli hizmet veren şirketler bulma konusunda yaşadığı kasvetten yola çıkan Başak Taşpınar Değim, kendi deneyiminden yola çıkarak armut.com’u kurdu. 2014 yılında Avrupalı bir yatırım olan Hummingbird Ventures’dan Series A yatırımını alan armut.com, Türkiye’de hizmet denildiğinde akla birinci gelen teşebbüslerden biri.
Online ikinci el kıyafet uygulaması Dolap’ın kurucularından Hande İzmirlioğlu
Uygun fiyatlarla alışveriş yapmayı sağlayan, kullanılmayan eşyaların dolaplarda eskiyip gitmesini önlemek ve daha sürdürülebilir bir dünyaya katkıda bulunmak için kurulan Dolap uygulamasının kurucularından Hande İzmirlioğlu 2003-2008 yılları ortasında Boğaziçi Üniversitesi’nde Bilgisayar Mühendisliği okudu. Akabinde Turkcell, n11.com üzere şirketlerde vazifeler yaptı. Sonrasında, günümüzde İkinci el alışveriş uygulama deyince akla gelen firmalardan Dolap’ı kuran İzmirlioğlu, yaptığı atılımlarla dalın değerli isimlerinden biri.
2018 yılı Türkiye’nin kadın girişimcisi Sezen Saral
Boğaziçi Üniversitesi Milletlerarası Ticaret kısmından “Yüksek Onur” derecesiyle mezun olan Sezen Saral, Türkiye’nin birinci e-kitap okuyucu markasını yaratan isim. Kitap okuma kültürünü yaygınlaştırmak ve bilgiyi özgürleştirme gayesiyle yola çıkan Sezen Saral, teknoparklar ve üniversiteler ile yaptığı iş birliklerinin yanı sıra eğitim ve spor alanlarında inisiyatif alarak sponsorluk ve toplumsal sorumluluk projelerine imza atıyor.
Denebunu.com’un kurucularından Duygu Akbudak
Koç Üniversitesi İşletme kısmından mezun olan His Akbudak, daha üniversite yıllarında kıymetli milletlerarası şirketlerde staj yapmaya başladı. Üniversitenin akabinde The Coca Cola Company’de çalışmaya başlayan Akbudak, bu deneyiminin akabinde ABD merkezli Kimberly Clark şirketinde çalışmaya başladı. 30’lu yaşlarının başında ani bir kararla istifa edip kendi işini kurmak istediğine karar veren His Akbudak, hiç birikimi olmamasına karşın bir cüret örneği gösterip Denebunu’yu kurdu. Denebunu, dünyadaki önde gelen markaların eserlerini satın almadan evvel denemeyi ya da deneyenlere istişareyi sağlayan bir platform. Elektronikten kozmetiğe, besinden mesken paklık eserlerine kadar çok geniş bir yelpazede eser sunan Denebunu, ayda bir sefer kimisi deneme uzunluk kimisi yepyeni boyuttaki eser deneme kutularını kullanıcının profiline nazaran sunuyor. Kullanıcılar profillerini ne kadar dolu tutarsa, ne kadar fazla yorum yaparsa eser deneme kutusu alma talihleri o kadar artıyor.
En geniş kapsamlı Türkçe seyahat rehberi Gezimanya’nın kurucularından Tuğçe Yılmaz Özbilgi
İstanbul Üniversitesi Piyasa Araştırmaları ve Reklamcılık kısmının akabinde Marmara Üniversitesi Halkla Münasebetler ve Reklamcılık okuyan Tuğçe Yılmaz Özbilgi bir mühlet çeşitli şirketlerde üst seviye yöneticilik yaptıktan sonra seyahat tutkusuna dair bir şeyler yapmak istedi. Bu sebeple 2011 yılında Gezimanya’yı kurdu. Şu anda bünyesinde 75 müellif ve 6 binden fazla seyahat yazısı barındıran Gezimanya’yı her ay yaklaşık 1 milyon internet kullanıcı ziyaret ediyor. Tuğçe Yılmaz Özbilgi, Gezimanya macerasına eşi Murat Özbilgi ile çıkmış. İkili her gün kendilerine daha büyük hayaller ve fikirler bularak daha ileriye gitme peşinde.
Trendyol ile Türkiye ve Avrupa’da bir e-ticaret markası yöneten Demet Mutlu
Trendyol’un kurucusu ve CEO’su Demet Keyifli, dünyanın en yeterli MBA okullarından biri olan Harvard Business School’u yarıda bırakıp hayallerinin peşinden giderek Trendyol’u kurmuş. ABD’den Türkiye’ye geldiği yaz aylarında yaptığı gözlemlerde Türkiye’deki e-ticaret alanında birtakım boşluklar (özellikle de moda alanında) görmüş. Böylelikle Trendyol fikri doğmuş. 2009 yılında kurulan Trendyol, Avrupa’da da tüketici eserlerine ulaşmayı kolaylaştırma manasında kıymetli bir adım atmayı sağladı. Zira en.trendyol.com Avrupa’daki 27 ülkede hizmet veriyor. Tüketicilerin muhtaçlıkları paralelinde Trendyol yeni oluşumlara da vesile oldu. Mesela lojistik alanında Trendyol Express, internetten besin alışverişi ve yemek siparişi alanında Trendyol Go & Good, e-cüzdan olarak Trendyol Cüzdan ve ikinci el eser pazarı alanında Dolap uygulaması üzere.
Ankara merkezli mobil reklam platformu App Samurai’ın kurucusu Selin Ezer
App Samurai, Ankara’da Bilkent Cyberpark’ta kurulup daha sonra Amerika’ya açılan bir taşınabilir reklam platformu. App Samurai’ın kurucularından Selin Ezer, bu şirketi taşınabilir pazarlama alanında deneyimli olan dört arkadaşıyla birlikte kurdu. App Samurai, kullanıcının reklamlarının kalitesini ve sonuçlarını ölçümlemesini sağlıyor. Bir de akıllı tekliflerle yüksek dönüşüm oranına sahip kampanyalar kurgulanmasına imkan sağlıyor. 2016’da kurulan App Samurai, yıllar içinde kıymetli yatırımlar aldı. Hatta 2020’de COVID-19 krizinden etkilenen küçük şirketlere 250 bin dolar hibe ettiğini duyurmuştu.
24’ten fazla ülkede hizmet sunan Insider’ın kurucularından Hande Çilingir
Insider, e-ticaret sitelerine yönelik satışı artırmayı sağlayan araçlar sunan bir yazılım şirketi. 24’ten fazla ülkede ofisi bulunan Insider, yapay zeka dayanaklı teknolojisiyle Singapore Airlines, Marks & Spencer, Samsung, MediaMarkt, Virgin, Uniqlo, Garanti BBVA ve Estée Lauder üzere 800’den fazla global markanın dijital büyümesini hızlandırmasına takviye oluyor. Insider CEO’su ve kurucu ortağı Hande Çilingir, üniversite hayatına evvel Londra’da başlayıp sonra Çin’de devam etti. 2012’de beş kurucu ortakla birlikte Insider’ı kurdular. Çilingir, 2018’de Crunchbase tarafından dünyanın ABD dışındaki en yeterli 3 bayan CEO’sundan biri olarak seçildi.
Wired’ın en gözde 10 girişim listesinde yer alan ModaCruz’un kurucusu Melis Güçtaş
Ülkemizde ikinci el moda algısı yaratma emeliyle yola çıkan ModaCruz, 2014 yılında Melis Güçtaş tarafından kuruldu. Beşerler ortasındaki paylaşımı ve bayan iktisadını güçlendirme gayesiyle ModaCruz’u kuran Güçtaş, 1988’de Bursa’da doğdu. Boston Wentworth Institute of Technology’de Sanayi Eserleri Tasarımı kısmını tamamladıktan sonra 2 yıl dijital pazarlama analisti olarak bir teşebbüste çalıştı. Daha sonra Türkiye’ye dönen Melis Güçtaş, çeşitli dijital platformlarda çalışmaya başladı. Türkiye’de marka kıyafetlerin fahiş fiyatlara satıldığını, kimi markalara kolay kolay erişilemediğini fark etti. Girişimcilik ruhundan kuvvet alan Melis Güçtaş, ModaCruz’un iş modelini kurdu. Hala ModaCruz’un CEO’luğunu yapmakta ve mesleğine devam etmektedir.
İyi hisset iyi yaşa mottosuyla yola çıkan Uplifers’ın kurucusu Eda Günay
Eda Günay, Paris IV Celsa Sorbonne ve Galatasaray Üniversitesi Bağlantı Fakültesi’nde lisans eğitimi aldı. İrtibat ve medya araştırmaları yüksek lisansını tamamladıktan sonra Türkiye’ye dönüp Uplifers projesi için kolları sıvadı. 2012 yılında “iyi hisset, yeterli yaşa” sloganıyla yola çıkan Eda Günay, Uplifers isimli siteyi kurdu. Uplifers, Sağlıklı ve zinde bir ömür için ferdî gelişim, psikoloji, spor, sağlıklı beslenme, cinsel memnunluk, moda, seyahat ve yer hususlarında kullanıcılara bilimsel ve deneyimsel içerikler sunan bir blog demek mümkün. Vakit içinde büyüyen Uplifers takımı, şu anda alanında uzman 40 kadar muharrir barındırıyor.